Mittos
Pantangan Nikah
Desa
Bangunreja menika kelurahan ingkang wonten kecamatan Kedungreja, kabupaten Cilacap, propinsi Jawa Tengah. Ing desa Bangunreja
menika wonten mittos pantangan anak pambarep nikah karo anak selen, anak selen
menika anak sing wong tuwane wis ora
jangkep. Yaiku misale anak duga utawi randha. Jerene nek tetep dilakoni bakal
ana kedadeyan sing ora apik, yaiku besan sing tesih jangkep bakal mati salah
siji ngimbangi besan sing selen mau. Wong-wong ing desa Bangunreja mau percaya
banget karo mittos kui, nek nganti ana sing wani nglakoni nikahna anak pambarep
karo anak selen mau bakal dadi omongan wong sedusun. Amargi dadi omongan kui tenan
bisa kedadeyan sing ora apik. Sing jenenge mittos kui ya ora mesthi bener,
jarang benere pancen. Tapi sing jenenge wong desa wong sing tasih kolot ya
percaya wae karo omongan para leluhur jaman biyen.
Kandane
para mbah buyut pancen angel dibantah, biyen-biyene wis ana aturan kaya ngana
ya gari manut wae. Nek sing manut aturan mbah buyut mau jerene ya bakal urip
penak, slamet selawase urip. Sing jenenge nikah kui kanggo selawase urip mulane
ya diitung sekabehane , nganti tekan anane weton saka bocah lanang lan wedok.
Aja nganti nglakoni pantangan mau, sing dijaluk mending nikahna anak pambarep karo ana wuragil nanging sing
tasih jangkep wong tuwane. Jerene mbah buyut nek jodohan apik itungane bakal
kepenak segalane, rezeki, umur lan liyan-liyane bakal slamet. Diomong apik
amargi ana jenenge ing budaya jawa babagan nikahan yaiku tumplek ponjen.
Ing
desa Bangunreja ora mung ana mittos kui
mau tok. Ana maneh mittos nikahan sing dipantang yaiku masalah papan panggonane
tegese umahe antarane besan saka anak lanang karo besan saka anak wedok. Jerene
mbah buyut nek wong besanan karo tangga teparo sing umahe adhep-edhepan utawa
menges kaya manah, ana istilah liyane ya kui kaya gotong gili, gotong
sawah,gotong karangan,gotong kliwon uga ora olih kanggo besanan amargi ya ana
pantangane. Pantangan kui jerene bakal ana sing kalah, tegese kalah kui bisa
ana sing mati saka besan lanang utawa wedok, bisa uga saka bocah sing dinikahna
mau. Sing diarani adhep-adhepan kui ya omah besan karo besan jebles adhep-adhepan,
misale sing siji madhep ngetan sing siji madhep ngulon sing dialangi gili dadi
ora sepanggonan nanging beda karangane. Sing diarani menges utawa manah kui
omah besan karo besan panggonane menges
kaya manah kui ya tetep beda karangane, sing jenenge gotong karangan kui adhep-adhepan
nanging kaling-kalingan karangan suwung,
nanging panggonan umah mau tetep adhep-adhepan , sing diarani gotong sawah kui tegese besan karo besan duwe
sawah sing panggonane adhep-adhepan sing beda kothakane, sing diarani gotong kliwon
kui bocah lanang karo bocah wedok sing arep dinikahna rangkep wetone bocah mau
wage karo manis dadi ngapit kliwon.
Ana
maneh pantangan liyane sing dadi mittos uga yaiku nikahna bocah sing wetone
jemuah karo setu, jerene ya bakal ana sing mati dudu wong tuwane nanging salah
siji bocah sing dinikahna mau. Liyane ya kui pantangan besanan dadung kepuntir
tegese yaiku misale sepranak besanan loro sing pertama ulih anake besan sing
enom, terus sing keloro ulih anake kang mas utawa mbakyu besan sing pertama dadi
tegese sing tuwa ulih anake sing enom, sing enom ulih anake sing tuwa. Amargi
kewolak-walik dipercaya bakal ana kedadeyan sing ora apik yaiku bakal dipuntir
gulune, mbuh antarane besan utawa bocah sing dinikhna mau.